پایان نامه بررسی منابع و ادله فقهی افزایش مهریه بعد از عقد نکاح
تعداد صفحات : 123 با فرمت ورد و قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان………………………………………………………………………………………………….. | صفحه |
چکیده…………………………………………………………………………………………………………………… | 1 |
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………… | 2 |
فصل اول: مفاهیم وکلیات | |
مبحث اول: تعاریف………………………………………………………………………………………………. | 7 |
گفتار اول:تعاریف اصطلاحی و حقوقی مهر و نحله…………………………………………………………… | 7 |
بند اول: مفهوم عام مهر…………………………………………………………………………………………………… | 7 |
بند دوم: تعریف فقهی و حقوقی مهر………………………………………………………………………………… | 8 |
بند سوم: تعریف نحله…………………………………………………………………………………………………….. | 9 |
گفتار دوم: تاریخچه مهر…………………………………………………………………………………….. | 9 |
بند اول: مهر در ایران………………………………………………………………………………………………. | 9 |
بند دوم: مهر در اسلام……………………………………………………………………………………………. | 11 |
گفتار سوم: فلسفه مهر…………………………………………………………………………………………. | 12 |
بند اول: ایجاد محبت و علاقه…………………………………………………………………………………. | 13 |
بند دوم: تحکیم بنیان خانواده……………………………………………………………………………………………. | 14 |
بند سوم: مکمل سهم الارث…………………………………………………………………………………….. | 15 |
گفتار چهارم: اقسام مهر………………………………………………………………………………………………… | 16 |
بند اول: مهرالمسمی……………………………………………………………………………………………………… | 17 |
بنددوم: مهرالسنه…………………………………………………………………………………………………………… | 18 |
بند سوم: مهرالمتعه…………………………………………………………………………………………………………. | 19 |
گفتار پنجم: ادلّهی وجوب مهر……………………………………………………………………………….. | 21 |
بند اول: قرآن……………………………………………………………………………………………………. | 21 |
بند دوم: سنّت…………………………………………………………………………………………………………….. | 22 |
بند سوم: عقل………………………………………………………………………………………………………………. | 23 |
بند چهارم: اجماع…………………………………………………………………………………………………………… | 23 |
گفتار ششم: شرایط مهر……………………………………………………………………………………………….. | 24 |
بند اول: مالیت داشتن……………………………………………………………………………………………………… | 24 |
بنددوم: قابل تملک بودن………………………………………………………………………………………………… | 25 |
بند سوم: معلوم بودن……………………………………………………………………………………………………….. | 26 |
بند چهارم: قابلیت تسلیم………………………………………………………………………………………………… | 26 |
مبحث دوم:نظریه های مهر………………………………………………………………………………………………. | 28 |
گفتار اول: نظریه کارکردگرایی…………………………………………………………………………………………. | 28 |
گفتار دوم: نظریه مبادله…………………………………………………………………………………………………… | 28 |
گفتار سوم: نظریه های اندیشمندان مسلمان……………………………………………………………………….. | 29 |
بند اول: مهریه در مقابل استمتاع………………………………………………………………………………………. | 29 |
بند دوم:مهریه در مقابل بضع…………………………………………………………………………………………… | 29 |
بند سوم: مهریه پاسخی به نیاز فطری…………………………………………………………………………….. | 29 |
بند چهارم: مهریه مکمل سهم الارث………………………………………………………………………………… | 29 |
بند پنجم: مهریه وثیقه ای در مقابل طلاق…………………………………………………………………………. | 30 |
گفتار چهارم: آثار و کارکردهای اجتماعی مهریه……………………………………………………………… | 30 |
بند اول: ارضای نیاز فطری…………………………………………………………………………………………. | 31 |
بند دوم: مهریه به عنوان بیمه اجتماعی…………………………………………………………………………… | 31 |
بند سوم: ایجاد احساس امنیت نسبت به آینده …………………………………………………………………. | 31 |
بند چهارم: مهریه بهعنوان یک ارزش نمادین ……………………………………………………………………. | 31 |
مبحث سوم: علل افزایش میزان مهریه در عصر حاضر…………………………………………………… | 32 |
گفتار اول: مسأله چشم هم چشمی…………………………………………………………………………. | 33 |
گفتار دوم: نسیه بودن مهریه………………………………………………………………………………….. | 34 |
گفتار سوم: غلبه روحیات اقتصادی و نگرش های مادی……………………………………………………. | 34 |
گفتار چهارم:عدم استیفای حقوق کامل زن …………………………………………………………………… | 36 |
گفتار پنجم: مهار طلاق و کنترل نوجویی های مرد……………………………………………………….. | 36 |
گفتار ششم: تقابل با تضعیف اعتماد اجتماعی…………………………………………………………………….. | 36 |
گفتار هفتم: واکنش بی توجهی تاریخی…………………………………………………………………………….. | 36 |
مبحث چهارم: تدابیر دین اسلام برای مهار طلاق…………………………………………………………… | 37 |
گفتار اول :ارتقای منزلت اجتماعی زن………………………………………………………………………….. | 37 |
گفتار دوم: بالا رفتن هزینه ها و تشریفات ازدواج…………………………………………………………….. | 38 |
گفتار سوم: شیوع ازدواج های برون فامیلی……………………………………………………………………….. | 38 |
گفتار چهارم: کمال یابی زن………………………………………………………………………………………. | 39 |
مبحث پنجم: کارکردهای منفی افزایش مهریه ……………………………………………………………….. | 39 |
گفتار اول: افزایش سن ازدواج ……………………………………………………………………………….. | 39 |
گفتار دوم: تغییر در نوع همسرگزینی……………………………………………………………………….. | 40 |
گفتار سوم: کاهش نرخ ازدواج………………………………………………………………………………… | 40 |
گفتار چهارم: ایجاد خصومت و دشمنی……………………………………………………………………… | 40 |
گفتار پنجم: تحمل اجباری زندگیهای تصنعی……………………………………………………………….. | 40 |
فصل دوم: مهریه در حقوق و فقه | |
مبحث اول: ماهیت حقوقی مهر……………………………………………………………………………….. | 44 |
گفتار اول: ماهیت مهر در نکاح دائم…………………………………………………………………………….. | 44 |
گفتار دوم: مهر به ازای بضع و یکی از دو عوض معامله………………………………………………… | 46 |
گفتار سوم: مهر در نکاح منقطع………………………………………………………………………………… | 48 |
بند اول: ماهیت مهر در نکاح منقطع……………………………………………………………………………….. | 49 |
بنددوم:مهر ما به ازای بضع و یکی از دو عوض معامله در نکاح منقطع…………………………………… | 49 |
بند سوم: ذکر مهر شرط صحت نکاح منقطع……………………………………………………………………… | 51 |
گفتار چهارم : شروط ناظر در مهر………………………………………………………………………………. | 52 |
بند اول: مفهوم و ماهیت حقوقی شرط……………………………………………………………………………… | 52 |
بنددوم: ویژگی های شروط ضمن عقد……………………………………………………………………….. | 54 |
بند سوم: شروط مربوط به مهر………………………………………………………………………………………… | 55 |
مبحث دوم: میزان مهر…………………………………………………………………………………………… | 58 |
گفتار اول: معیار حاکم بر مهر…………………………………………………………………………………… | 58 |
گفتار دوم: قواعدحاکم بر میزان مهر ………………………………………………………………………………….. | 59 |
بند اول: میزان مهر از منظر آیات…………………………………………………………………………………… | 60 |
بند دوم: میزان مهر از منظر روایات………………………………………………………………………………. | 61 |
بند سوم: مقدار مهر از منظر قانون و فقهای عامه…………………………………………………………………. | 61 |
مبحث سوم: قواعد اخلاقی حاکم بر مقدار مهر……………………………………………………………….. | 62 |
گفتار اول: استحباب قلّت مهر…………………………………………………………………………………………… | 63 |
گفتار دوم: اصلاح انگیزه های افزایش مهر…………………………………………………………………………. | 64 |
گفتار سوم : مهر زوجه در قبال مهر معیوب:…………………………………………………………………….. | 66 |
گفتار چهارم: مهر در ازدواج موقت یا متعه……………………………………………………………………….. | 66 |
فصل سوم افزایش یا کاهش مهر بعد از عقد نکاح از منظر فقه و قانون | |
مبحث اول : تغییر میزان مهریه از دیدگاه قانون مدنی……………………………………………………….. | 70 |
گفتار اول : افزایش مهر……………………………………………………………………………………………… | 70 |
گفتار دوم: کاهش مهریه ……………………………………………………………………………………………….. | 70 |
بند اول: اقراربر کاهش مهریه……………………………………………………………………………………….. | 70 |
بند دوم: ابراءکل یا جزئی از مهر………………………………………………………………………………………. | 71 |
گفتار سوم: وضعیت و ماهیت تغییر مهر……………………………………………………………………….. | 72 |
مبحث دوم: امکان یا عدم امکان تغییر میزان مهر……………………………………………………………… | 72 |
گفتار اول: میزان مهر در فقه امامیه……………………………………………………………………………. | 72 |
گفتار دوم: تغییر مقدار مهر در فقه اهل سنت……………………………………………………………………. | 74 |
گفتار سوم: تغییر مقدار مهر در حقوق موضوعه……………………………………………………………… | 74 |
گفتار چهارم: دلایل افزایش و یا کاهش مهریه…………………………………………………………….. | 75 |
گفتار پنجم: بررسی صحت یا عدم صحت افزایش مهریههای سنگین……………………………………… | 76 |
بند اول: معنای مقدورالتسلیم بودن موضوع معامله………………………………………………………………. | 77 |
بند دوم: اثر غیر مقدورالتسلیم بودن موضوع معامله…………………………………………………………… | 78 |
گفتار ششم: امکان تحدید یا کاهش میزان مهریه……………………………………………………………… | 79 |
بند اول: امکان تغییر احکام و شرایط آن………………………………………………………………………. | 79 |
بند دوم: تحولات مؤثر در کاهش و افزایش مهریه بعد از نکاح…………………………………………. | 83 |
مبحث سوم: نقد مادهی 25 لایحهی حمایت از خانواده و تبصرههای آن………………………… | 85 |
گفتار اول: نقد مادهی 25 لایحهی……………………………………………………………………………….. | 85 |
بند اول: متن مادهی 25 لایحهی حمایت از خانواده (مصوب 1389)…………………………………….. | 85 |
بند دوم: تبصرهی 1 ماده 25 ……………………………………………………………………………………. | 86 |
بند سوم: تبصرهی 2 مادهی 25 ………………………………………………………………………………… | 86 |
بند چهارم: تبصرهی 3 مادهی 25 …………………………………………………………………………………. | 87 |
بند پنجم: تبصرهی 4 مادهی 25 ………………………………………………………………………………………. | 88 |
گفتار دوم: کارایی نداشتن مادهی 25 در جلوگیری از حبس زوج ……………………………………….. | 88 |
گفتار سوم: عطف به ماسبق شدن مادهی 25 ………………………………………………………… | 88 |
گفتار چهارم: اصل آزادی اراده…………………………………………………………………………………………. | 89 |
نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………….. | 92 |
پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………… | 94 |
منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………………………….. | 96 |
ضمائیم پیوست…………………………………………………………………………………………………………….. | 100 |
چکیده
مسأله «مهریه» از جمله حقوق مالی بوده که با تحقق زوجیت به وجود می آید. و عبارت است از مال معینی که زن به مناسبت عقد نکاح مالک آن می گردد و مرد به الزام شرع و قانون ملزم به دادن آن به زن می شود و تأسیس آن به منظور کمک به تثبیت و تحکیم خانواده میباشد. عقد نکاح و به تبع آن مهریه دارای جنبه های مختلف است؛ جنبه معنوی که به موجب آن از سایر عقود و دادوستد ها تمایز یافته و با آنها متفاوت می باشد و جنبه مادی و مبادله ای که به اعتبار آن در زمرهی عقود معاوضی قرار گرفته، در ظاهر موقعیتی مشابه با عوض در معامله را به خود می گیرد و میزان مهر تابع رضایت زوجین است. مهر اصولأ همزمان با توافق در خصوص اصل نکاح تعیین شده و گاهی نیز ممکن است تعیین آن به آینده و یا به اراده ی شخص ثالثی موکول گردد؛ اما اینکه بعد از تعیین و استقرار مهر آیا می توان آن را تغییر داد یا نه، محل بحث و تأمل است و مستنبط از نظریات حقوقدانان و فقها تغییر مفاد عقد بعد از انعقاد آن، در صورتی که صداق طی آن معین شده باشد، امکانپذیر نیست و جزء شروط ابتدایی می باشد و هر گونه توافق بایستی در قالب عقد دیگری صورت گیرد. به نظر عده ای این توافق با اصل حاکمیت اراده و ماده 10 قانون مدنی داشته و به دلیل عدم مغایرت با قواعد آمره قانونی یا شرعی، کاملا حقوقی و صحیح است. با وجود این به نظر می رسد همچنان که فقهای شورای نگهبان اظهارنظر کرده اند، تغییر میزان مهر بعد از عقد و استقرار آن تحت عنوان صداق صحیح نیست، اگرچه مرد می تواند مالی را به زن خود هبه نموده و یا زن می تواند تمام یا جزئی از مهر خود را به همسرش بذل نماید، اما این تغییرات به معنای تبدیل تعهد قبلی زوج به تعهد دیگر و تغییر مهر نبوده و تحت عنوان صداق گنجایش ندارد.
واژگان کلیدی:
مهریه، صداق، نحله، نکاح، خانواده.